3/7. NGUỒN GỐC BÀI TIÊN THIÊN KHÍ HÓA

NGUỒN GỐC BÀI

TIÊN THIÊN KHÍ HÓA

Năm 1994 tôi ấn hành Tìm Hiểu Kinh Cúng Tứ Thời, một năm sau đó lại sửa chữa và tăng bổ khá nhiều khi tái bản (Huế: Nxb Thuận Hóa). Nay, tôi mượn được trong thư viện của Minh Lý Thánh Hội (Tam Tông Miếu, số 82 Cao Thắng, quận 3) một bản kinh xưa, chữ Hán (số thứ tự của thư viện là 98), nhan đề Huỳnh Đình Nội Cảnh Ngọc Kinh Tường Chú. Nhờ thế tôi có điều kiện xác thực để hiệu đính và giảng lại bốn chữ đơn tích vi mang trong bản in năm 1995 của tôi.^([1])

I. GIỚI THIỆU HUỲNH ĐÌNH NỘI CẢNH NGỌC KINH TƯỜNG CHÚ

Quyển kinh này gồm 58 tờ giấy mỏng gấp đôi (13x23cm), đánh số từ nhất (tờ 1) tới ngũ bát (tờ 58). Như vậy mỗi tờ có hai trang. Thí dụ, tờ thứ ba có hai trang, gọi là trang 3a và 3b. Bìa trước và bìa lưng in chữ đen trên nền màu đỏ cam của hai tờ giấy mỏng gấp đôi. Gáy sách không dán, đóng chỉ tơ bên phải, do đó sách giở từ sau ra trước, đọc chữ theo cột hàng dọc từ trên xuống dưới và từ trái sang phải.

Ở mặt trong bìa lưng cho biết kinh này in tại nhà in Mỹ Hoa (My-Wa), số 52 đường Canton, Chợ Lớn.^([2])

1. Trang bìa cho thấy các chi tiết sau đây:

(1) Giữa trang bìa, nhan đề in một dòng xuôi xuống, gồm sáu chữ Hán: Huỳnh Đình Nội Cảnh Ngọc Kinh Tường Chú.^([3])

(2) Bên phải nhan đề in một dòng xuôi xuống, gồm mười lăm chữ Hán: Đạo Quang nhị thập thất niên tam nguyệt sơ bát nhật. Hàm Hư Tử trứ.^([4]) (Ngày mùng tám tháng ba niên hiệu Đạo Quang thứ hai mươi bảy. Hàm Hư Tử soạn.)

* Đạo Quang là vua thứ bảy triều nhà Thanh (Trung Quốc). Ông sinh năm 1782, mất năm 1850, trị vì 1821-1850. Vậy bản kinh này do Hàm Hư Tử soạn vào năm 1848.

* Hàm Hư Tử tức là Tử Hà Chân Nhân. Tử Hà cho rằng ai có một điểm Chân hiển lộ khác thường thì người đó gọi là hàm Hư tử, nghĩa là kẻ hàm chứa Hư trong mình: Nhất Chân đặc lộ, thử nhân danh hàm Hư tử.^([5])

(3) Bên trái nhan đề in một dòng xuôi xuống, gồm mười ba chữ Hán: Long An Vĩnh Nguyên Tự hậu học Tín Mẫn Đường quyên tư ấn.^([6]) (Hậu học chùa Vĩnh Nguyên [tại làng] Long An là Tín Mẫn Đường quyên tiền in sách.)

* Tín Mẫn Đường có lẽ là tên một nhà thuốc bắc.

(4) Hàng ngang trên cùng, đọc từ trái sang phải là: Khải Định thập niên bồ nguyệt trùng tuyên.^([7]) (Khắc bản in lại vào tháng năm niên hiệu Khải Định thứ mười.)

* Trùng tuyên là khắc ván để làm lại bản in mới (trùng là làm lại lần nữa; tuyên là khắc bản in trên ván).

* Ngày tết Đoan Ngọ (mùng năm tháng năm âm lịch) người Trung Quốc có tục dùng lá bạch xương bồ ^([8]) cắt thành hình lưỡi gươm gọi là bồ kiếm và treo trên cửa cùng với nắm lá dâu để làm bùa trừ tà. Vì thế tháng năm âm lịch còn gọi là bồ nguyệt.

* Khải Định là vua thứ mười hai triều nhà Nguyễn, sinh 1885, lên ngôi 1916, mất 1925, trị vì mười năm. Vậy quyển Huỳnh Đình Nội Cảnh Ngọc Kinh Tường Chú này do môn sanh Vĩnh Nguyên Tự in lại tại Chợ Lớn vào trong khoảng từ hạ tuần tháng 6 tới trung tuần tháng 7-1925. Một năm sau thời điểm ấy, môn sanh Vĩnh Nguyên Tự mới biết đạo Cao Đài.

Theo Thánh Ngôn Hiệp Tuyển, quyển thứ Nhứt, vào đầu tháng 4 (Avril) năm 1926 có hai đàn cơ được lập tại Vĩnh Nguyên Tự:

- Vĩnh Nguyên Tự, 7 Avril 1926

Ngọc Hoàng Thượng Ðế

viết Cao Ðài Tiên Ông Ðại Bồ Tát Ma Ha Tát
giáo Ðạo Nam Phương

Nhiên Ðăng Cổ Phật thị Ngã.

Thích Ca Mâu Ni, thị Ngã.

Thái Thượng Nguơn Thỉ thị Ngã.

Kim viết Cao Ðài.

- 8 Avril 1926

Thích Ca Mâu Ni Phật giáng cơ

Thích Ca Mâu Ni Phật chuyển Phật Ðạo, chuyển Phật Giáo, chuyển Phật Tăng quy nguyên Ðại Ðạo. Tri hồ chư chúng sanh!

Khánh hỷ! Khánh hỷ! Hội đắc Tam Kỳ Phổ Độ, chư Thần Thánh Tiên Phật đại hỷ phát đại tiếu. Ngã vô lự tam đồ chi khổ. Khả tùng giáo Ngọc Ðế viết Cao Ðài Ðại Bồ Tát Ma Ha Tát.

CAO ÐÀI

Lịch! Con nghe Phật Như Lai nói chưa?

(…) Phải mặc y phục như [Lê Văn] Trung, mà màu hồng.

* Lịch tức là tiền bối Lê Văn Lịch (1890-1947), nhục tử của Thái Lão Sư Lê Đạo Long (1843-1913). Thái Lão Sư thế danh là Lê Văn Tiểng, sáng lập Vĩnh Nguyên Tự (1908).

Trước khi tiền bối Lê Văn Lịch nhập môn Cao Đài, tại Vĩnh Nguyên Tự ngày 20-01 Bính Dần (04-3-1926), Đức Cao Đài dạy: “Lịch, Ta cho Tiểng là cha ngươi nhập cơ.”

Đây là lần giáng đàn đầu tiên của Đức Thái Lão Sư và Ngài cho biết đã đắc đạo quả là Như Ý Đạo Thoàn Chơn Nhơn. Theo Đạo Sử Xây Bàn của nữ Đầu Sư Hương Hiếu (1887-1971), hôm ấy Đức Chơn Nhơn dạy như sau:

“Ngọc Đế cảm xúc công quả thậm đa, bất lưu luân hồi tái thế, phú Thái Ất Chơn Quân độ dẫn, thọ đắc Như Ý Đạo Thoàn Chơn Nhơn tại Tây phương cực lạc.” ^([9])

(Đức Ngọc Đế cảm thương ta công quả rất nhiều, không cho ta luân hồi trở lại thế gian, cho Đức Thái Ất Chơn Quân độ dẫn ta, đắc quả Như Ý Đạo Thoàn Chơn Nhơn ở cõi cực lạc phương Tây.)

Sau đàn cơ ngày 08-4-1926 nói trên, tiền bối Lê Văn Lịch và nhiều môn sanh chi Minh Đường (Vĩnh Nguyên Tự) nhập môn Cao Đài.

Theo lệnh Đức Cao Đài, tiền bối Lê Văn Trung (1876-1934) đến khai đàn thượng tượng cho tiền bối Lê Văn Lịch vào ngày 10-4-1926. Đến ngày 26-4-1926, tiền bối Lê Văn Lịch được Đức Cao Đài phong phẩm vị là Đầu Sư phái Ngọc (phái Nho, thiên phục màu đỏ), thánh danh Ngọc Lịch Nguyệt. Việc tiền bối mặc thiên phục màu đỏ đã được Đức Cao Đài dạy trước đó, vào ngày 08-4-1926, như thánh giáo dẫn trên.

* Tiền bối Lê Văn Lịch nhập môn Cao Đài vào trung tuần tháng 4-1926. Quyển Huỳnh Đình Nội Cảnh Ngọc Kinh Tường Chú do môn sanh chùa Vĩnh Nguyên in vào tháng 6 hay tháng 7-1925. Bài xưng tán Đức Thái Thượng Đạo Quân trong nghi thức cúng tứ thời của đạo Cao Đài do tiền bối Lê Văn Lịch vâng lệnh Đức Chí Tôn soạn lại đã căn cứ theo nghi thức tụng kinh Huỳnh Đình. Tôi tạm mượn bốn chữ mở đầu làm nhan đề bài xưng tán này, gọi là bài Tiên Thiên Khí Hóa.

II. NGUỒN GỐC BÀI TIÊN THIÊN KHÍ HÓA

Mở đầu quyển Huỳnh Đình Nội Cảnh Ngọc Kinh Tường Chú, có in Huỳnh Đình Nội Cảnh Khoa Nghi từ trang 2a. Cuối trang 2b có câu văn công thức Chí tâm quy mạng lễ, qua trang 3a có sáu dòng gồm 128 chữ Hán, được chấm câu như sau:

Tiên thiên hóa khí, Thái Thượng Lão Quân, thánh bất khả tri, công bất khả nghị, vô vi cư Thái Cực chi tiền, hữu thỉ siêu thứ vật chi thượng, nhị ngoạt thập ngũ giáng sanh, nhứt thân ức vạn thần biến, tử khí đông lai, truyền Đạo Đức ư Quan Doãn, lưu sa tây độ, hóa tướng pháp vi Thế Tôn, sản Tất [Viên] ^([10]) Phương Sóc chi bối đơn tích vi mang, khai thiên địa nhơn vật chi tiên, Đạo kinh hạo kiếp, càn khôn oát vận, nhựt nguyệt quang minh, chí thần chí thánh, chí thượng chí tôn [,] chí đại vô ngung, chí cao vô ký, chưởng đạo lập đức Đại Thiên Tôn, thập phương tam giới đồng xưng dương, động thiên phước địa tề thanh tụng.^([11])

Tôi tìm thấy một vài dị bản hiện có trên Internet. Đáng nói hơn cả là có một bản văn chỉ khác biệt không đáng kể, đăng tải ngày 11-4-2009 tại http://blog.xuite.net/kuo.winny/bloga/23288347. Xuite tức là chữ Sweet (tiếng Anh).

Trang blog (nhật ký) này đăng bài Thái Thượng Huỳnh Đình Kinh. Trước tiên là Khai Kinh Huyền Uẩn Chú; kế tiếp là Huỳnh Đình Chơn Ngôn rồi tới câu văn công thức Chí tâm quy mạng lễ mở đầu bài văn tụng gồm 130 chữ như sau (không chấm câu):

Tiên thiên hóa khí Thái Thượng Lão Quân thánh bất khả tri công bất khả nghị vô vi cư Thái Cực chi tiền hữu thỉ siêu thứ vật chi thượng nhị ngoạt thập ngũ nhựt giáng sanh nhứt thần ức vạn thần biến tử khí đông lai truyền Đạo Đức ư Quan Doãn lưu sa tây độ hóa pháp tướng vi Thế Tôn sản Tất Viên Phương Sóc chi bối khai thiên địa nhơn lão chi tiên Đạo kinh hạo kiếp càn khôn oát vận nhựt nguyệt quang minh chí thần chí thánh chí thượng chí tôn chí đại vô ngung chí cao vô ký thập phương tam giới đồng xưng dương động thiên phước địa tề thanh tụng chưởng đạo lập đức Đại Thiên Tôn (tam xưng cửu khấu).^([12])

So sánh bản in của Vĩnh Nguyên Tự (1925) và bản tại blog Xuite (2009), ta thấy:

Bản Vĩnh Nguyên Tự	Bản tại blog Xuite
nhị ngoạt thập ngũ	nhị ngoạt thập ngũ nhựt
hóa tướng pháp	hóa pháp tướng
sản Tất [in sót chữ Viên]	sản Tất Viên
nhơn vật chi tiên	nhơn lão chi tiên
“chưởng đạo lập đức Đại Thiên Tôn” được đặt gần cuối bài.	“chưởng đạo lập đức Đại Thiên Tôn” được đặt ngay cuối bài.

III. ĐỐI CHIẾU BẢN GỐC HUỲNH ĐÌNH NỘI CẢNH KHOA NGHI TRONG ĐẠO LÃO VỚI BÀI TIÊN THIÊN KHÍ HÓA TRONG ĐẠO CAO ĐÀI

ĐẠO LÃO	ĐẠO CAO ĐÀI
Tiên thiên hóa khí	Tiên thiên khí hóa
Thái Thượng Lão Quân	Thái Thượng Ðạo Quân
thánh bất khả tri, công bất khả nghị, vô vi cư Thái Cực chi tiền	Thánh bất khả tri / Công bất khả nghị / Vô vi cư Thái Cực chi tiền
hữu thỉ siêu thứ vật chi thượng	Hữu thỉ siêu quần chơn chi thượng
	Ðạo cao nhứt khí / Diệu hóa Tam Thanh / Đức hoán hư linh / Pháp siêu quần Thánh
nhị ngoạt thập ngũ giáng sanh	Nhị ngoạt thập ngũ phân tánh giáng sanh
nhứt thân ức vạn thần biến	Nhứt thân ức vạn diệu huyền thần biến
tử khí đông lai	Tử khí đông lai
truyền Đạo Đức ư Quan Doãn	Quảng truyền Ðạo Ðức
lưu sa tây độ	Lưu sa tây độ
hóa tướng pháp vi Thế Tôn	Pháp hóa tướng tông
sản Tất [Viên] Phương Sóc chi bối, đơn tích vi mang, khai thiên địa nhơn vật chi tiên, Đạo kinh hạo kiếp, càn khôn oát vận	Sản Tất Viên, Phương Sóc chi bối, Ðơn tích vi mang / Khai thiên địa nhơn vật chi tiên, Ðạo kinh hạo kiếp / Càn khôn oát vận
nhựt nguyệt quang minh	Nhựt nguyệt chi quang
chí thần chí thánh	Ðạo pháp bao la
chí thượng chí tôn	Cửu Hoàng Tỷ Tổ
chí đại vô ngung, chí cao vô ký	Ðại thiên thế giới dương tụng từ ân
chưởng đạo lập đức Đại Thiên Tôn	Vĩnh kiếp quần sanh ngưỡng kỳ huệ đức
thập phương tam giới đồng xưng dương	Ðại thần đại thánh, chí cực chí tôn
động thiên phước địa tề thanh tụng	Tiên Thiên Chánh Nhứt Thái Thượng Ðạo Quân Chưởng Giáo Thiên Tôn

Bảng đối chiếu trên đây cho thấy tiền bối Ngọc Lịch Nguyệt đã sửa đổi khá nhiều bản văn gốc. Như thế, tiền bối thật sự tạo thêm một dị bản khác. Điều này xét ra hoàn toàn bình thường, vì lẽ các bài kinh cúng thuộc loại khoa nghi 科儀 giống như một công thức mở đầu các quyển kinh của đạo Lão bắt nguồn từ Trung Quốc và truyền đi các nước, xưa nay vẫn có nhiều dị bản. Chỉ cần gõ lại một số chữ Hán để truy cập trên Internet, chúng ta dễ dàng tìm thấy các dị bản với nhiều mức độ từ ít tới nhiều.

Quan trọng là nhờ có bản gốc như nói trên, chúng ta thuận tiện hơn khi chú giải bài kinh cúng tứ thời xưng tán Đức Thái Thượng Đạo Quân trong đạo Cao Đài.

---

^([1]) Trang 64 và trang (7) phần chữ Hán.

^([2]) Đường Canton (Quảng Đông) là một trong những con đường xưa nhất trong vùng Chợ Lớn dưới thời Pháp thuộc. Hiện nay, sau khi mở rộng, là đường Triệu Quang Phục và đường Lý Nam Đế.

^([3]) 黃庭內景玉經祥 [sic] 註. Nhà in sắp sai chữ 祥. Lẽ ra in là 詳. (Tường chú: chú giải rõ ràng).

^([4]) 道光二十七年三月初八日. 涵虚子著.

^([5]) 一真特露, 此人名涵虛子.

http://nhantu.net/TonGiao/HuynhDinhKinh/HDK16.htm.

^([6]) 隆安永源寺後學信敏堂捐資印.

^([7]) 啟定十年蒲月重鐫.

^([8]) Bạch xương bồ (acorus calamus) còn gọi là thạch xương bồ.

^([9]) 玉 帝 感 觸 功 果 甚 多 , 不 流 輪 迴 再 世 , 賦 太 乙 眞 君 度 引 , 受 得 如 意 道 禪 真 人 在 西 方 極 樂 .

^([10]) Văn bản này bị sót mất chữ Viên 園.

^([11]) 先 天 化 炁 , 太 上 老 君 , 聖 不 可 知 , 功 不 可 議 , 無 為 居 太 極 之 前 , 有 始 超 庶 物 之 上 , 二 月 十 五 降 生 , 一 身 億 萬 神 變 , 紫 氣 東 來 , 傳 道 德 於 關 尹 , 流 沙 西 度 , 化 相 法 為 世 尊 , 產 漆 [園] 方 朔 之 輩 丹 析 微 芒 , 開 天 地 人 物 之 先 , 道 經 浩 劫 , 乾 坤 斡 運 , 日 月 光 明 , 至 神 至 聖 , 至 上 至 尊 [,] 至 大 無 隅 , 至 高 無 既 , 掌 道 立 德 大 天 尊 , 十 方 三 界 同 稱 揚 , 洞 天 福 地 齊 聲 頌 .

^([12]) 先 天 化 氣 太 上 老 君 聖 不 可 知 功 不 可 議 無 為 居 太 極 之 前 有 始 超 庶 物 之 上 二 月 十 五 日 降 生 一 神 億 萬 神 變 紫 氣 東 來 傳 道 德 於 關 尹 流 沙 西 度 化 法 相 為 世 尊 產 漆 園 方 朔 之 輩 開 天 地 人 老 之 先 道 經 浩 劫 乾 坤 斡 運 日 月 光 明 至 神 至 聖 至 上 至 尊 至 大 無 隅 至 高 無 既 十 方 三 界　同 稱 揚 洞 天 福 地 齊 聲 頌 掌 道 立 德 大 天 尊 (三 稱 九 叩)

HUỆ KHẢI