CHIỀU CUỐI NĂM Ở MIỀN TÂY
Dạy
trẻ, con toan trước dạy mình.
Đức Chí Tôn (Thánh
Ngôn Hiệp Tuyển)
*
Một chuyến công tác cuối năm cáng đáng thay cho bạn đồng nghiệp đã đưa
anh về miền Tây. Về cái thị xã nho nhỏ mà anh chợt nhớ còn có một bạn học cũ
nhiều năm chưa gặp lại.
Buổi chiều, lững thững bước ra cửa khách sạn, anh vẫy đại chiếc Honda ôm.
Mang máng nhớ tên đường, chỉ có thể nói với cậu lái xe bụi bặm vài chi tiết khá
mơ hồ. Loanh quanh một lúc cũng tìm ra. Nào ai hẹn trước, bạn không giấu vẻ mặt
bất ngờ khi đón anh ở ngưỡng cửa. Còn anh thầm vui vui, thấy bộ nhớ bắt đầu già
cỗi của mình chưa đến nỗi tệ.
Ra trường, bạn về quê nhà dạy học, ba mươi năm dư không dời chỗ. Căn nhà
trệt giản dị, dường như lâu lắm rồi không chút gì thay đổi. Giống chủ nhà mãi chẳng
chịu đổi dời, vẫn giữ cái nghề ba cọc ba đồng giữa nơi nửa quê nửa chợ. Anh
nghĩ bụng, nếu tìm hình ảnh minh họa cụ thể cho đời sống thanh bạch, có lẽ
chính là đây.
- Các cháu thế nào rồi?
Bạn cười:
- Chỉ một thôi. Lấy đâu ra nhiều mà hỏi mấy cháu.
- Nối nghiệp cha chứ?
- Rất muốn nó theo nghề giáo, nhưng không khuyên được. Mà chẳng nên ép.
- Nghề giáo chả còn gì hấp dẫn bọn trẻ.
- Đành thế. Nhưng nó thích hợp cuộc sống của tôi ...
Bạn ngần ngừ một chút rồi tiếp:
- Mình dễ tu, ông à.
Thuở học chung, bạn có tiếng là con mọt sách, hay tìm đọc triết lý, tôn
giáo, mày mò tự tập ngồi thiền. Anh hiếu kỳ, thử bắt chước được thời gian rồi bỏ.
Trải bao cơn gió bụi, bạn vẫn đeo đuổi con đường mà với anh thì mông lung quá.
Nắng tắt ngoài hiên. Trong nhà chưa mở đèn. Đối diện anh là gương mặt gầy
gầy của người bạn cũ, hơi nhập nhòa vì thiếu ánh sáng, trông như gần như xa. Và
lời tâm tình của bạn cũng khiến anh cảm thấy như xa như gần. Gần là gần lại
ngày tháng cũ, giữa tuổi xuân bồng bột cùng hăng say bàn luận lời lẽ Thánh Hiền,
ai cũng hồn nhiên tự thấy mình quả là kẻ đạt đạo. Xa là xa nhau trong nếp sống
hiện tiền, anh sớm tách nẻo bước vào chốn phồn hoa, riêng bạn vẫn âm thầm trung
thành với định hướng đã chọn.
Bạn thủng thỉnh:
- Thật ra có căn tu thì nghề gì
cũng tu được. Tuy nhiên nghề giáo hợp tạng tôi. Vả lại, mình dạy trẻ học
nhưng xét ra là dạy cho bản thân mình học. Ông biết không, nhiều hôm đứng lớp,
đang ngon trớn rầy rà bọn trẻ lười biếng, không làm đúng lời mình căn dặn thì
tôi liền khựng lại, hổ thẹn. Đó là lúc tôi sực nhớ rằng chính tôi cũng đang là
kẻ học tu trên đường đạo, và bản thân tôi lắm phen hay làm biếng, không thực
hành đúng những lời Đức Tôn Sư dạy tôi. Thành thử, đang cao giọng, định rầy
rà bọn trẻ một phen cho đáng đời thì tôi bỏ lửng, trầm ngâm tự hối với lòng.
15-01-2008
Huệ Khải
CGvDT số 1641, ngày
18-01-2008
Nhịp Cầu Tương Tri. Hà Nội: Nxb
Tôn Giáo, 2013, tr. 43-44.
