bát quái Cao Đài 高臺八卦 / the Caodai eight trigrams
Bên trong Tòa Thánh Cao Đài Tây Ninh, Bát Quái Ðài nằm về
tận đầu phía đông của Đền Thánh. Tại nơi rất thâm nghiêm này có quả cầu lớn màu
xanh da trời, đường kính 3,3 mét, gọi là Quả Càn Khôn 乾坤大球.
Trên phần trước Quả Càn Khôn vẽ Thiên Nhãn 天眼 nhìn về đầu phía tây của Đền Thánh;
phần còn lại của Quả Càn Khôn vẽ hằng ngàn ngôi sao, gồm cả chòm Bắc Đẩu 北斗.
Quả Càn Khôn đặt trên một cái trụ gắn vào tâm một cái bệ
gồm mười hai tầng hình bát giác chồng lên nhau giống như kim tự tháp. Tầng trên
cùng (tức là mặt bệ) có cẩn tám quẻ Dịch sắp đặt khác với tiên thiên bát quái 先天八卦 của
Phục Hy 伏羲 mà
cũng không giống hậu thiên bát quái 後天八卦 của Văn Vương 文王. Vì
vậy, tám quẻ Dịch trên bệ thờ trong Đền Thánh Cao Đài Tây Ninh có thể gọi là
bát quái Cao Đài.
Theo chiều kim đồng hồ, tám quẻ hậu thiên là: Càn 乾 (trời), Khảm 坎 (nước), Cấn 艮 (núi), Chấn 震 (sấm), Tốn 巽 (gió), Ly 離 (lửa),
Khôn 坤 (đất), Đoài 兌 (ao hồ). Bát quái Cao Đài sắp đặt giống như
tám quẻ hậu thiên nhưng ngược chiều kim đồng hồ. Nói cách khác, khi lật đồ hình
bát quái hậu thiên theo trục tung (縱軸 y axis) thì được đồ hình
bát quái Cao Đài.
Theo sử quan Cao Đài, lịch sử văn minh, tư tưởng triết
giáo của nhân loại chia ra ba thời kỳ: Nhứt Kỳ Phổ Độ kéo dài từ thời thượng cổ
(tiền sử hay khuyết sử) cho tới khoảng giữa thế kỷ 7 trước Công Nguyên (TCN),
tức khoảng năm 650 TCN; Nhị Kỳ Phổ Độ diễn ra từ khoảng giữa thế kỷ 7 TCN cho
tới khoảng giữa thế kỷ 19 (khoảng năm 650 TCN tới khoảng năm 1850), và Tam Kỳ
Phổ Độ khởi đầu vào khoảng giữa thế kỷ 19.
Trong Nhất Kỳ và Nhị Kỳ Phổ Độ, con đường tiến hóa tâm
linh của nhân loại diễn ra theo chiều vãng, chiều đi ra, cũng là chiều phân tán
(nhứt tán vạn 一散萬). Phải chăng bát quái hậu thiên của Văn
Vương hàm ngụ chiều đi ra? Trong Tam Kỳ Phổ Độ, con đường tiến hóa tâm linh của
nhân loại diễn ra theo chiều lai, chiều đi vào, cũng là chiều quy nguyên phản
bổn (vạn quy nhứt 萬 歸 一). Phải chăng bát quái Cao Đài hàm ngụ chiều
quy nguyên?
u Inside
the Tây Ninh Caodai Holy See, the Eight Trigrams Apse occupies the
A pole which supports the Sphere is erected at the centre
of a pyramid-like platform consisting of twelve octagonal layers. Inlaid on the
platform surface (i.e., the top octagonal layer) are eight trigrams arranged unlike
the precelestial ones 先天八卦 by Fu Xi 伏羲 or the
postcelestial ones 後天八卦 by King Wen 文王. Thus, the eight trigrams
inlaid on the top octagonal layer can be named the Caodai eight trigrams.
In a clockwise order, the postcelestial eight trigrams are:
Qian 乾 (heaven),
According to the Caodai
historical outlook, the history of mankind’s philosophy and
religion is divided into three great spans: the First Universalism stretching
from ancient times to around the middle of the 7th century BC (circa 650 BC); the
Second Universalism spreading from around the middle of the 7th century BC to
around the middle of the 19th century (from circa 650 BC to circa 1850 AD), and
the Third Universalism commencing in around the middle of the 19th century.
In the First and the Second Universalism, the humankind’s spiritual
evolution progressed outwards, i.e., the centrifugal directions (一散萬 one
dispersing in a myriad). Might that evolutionary progress be implied with King
Wen’s postcelestial eight trigrams? In the Third Universalism, the humankind’s spiritual
evolution progresses inwards, i.e., the returning-to-origin or centripetal directions
(萬 歸 一 a
myriad returning to one). Might this evolutionary progress be implied with the
Caodai eight trigrams?
Nguồn: THUẬT NGỮ CAO ĐÀI VỊÊT – NHO – ANH (bản thảo, của HỤÊ KHẢI & LÊ ANH MINH)
Excerpt from: CAODAI TERMS in VIETNAMESE – CHINESE – ENGLISH (manuscript, by HỤÊ KHẢI & LÊ ANH MINH)
