Đây là chuyện tôi
nghe:
Giữa tháng 11-1919
thân mẫu ngài Ngô tạ thế. Đầu tháng 3 năm sau, xong tuần bá nhựt (một trăm
ngày) của thân mẫu, ngài chuyển đi làm việc ở tỉnh Hà Tiên. Thứ Ba 26-10-1920, ngài đi làm chủ quận Phú Quốc,
sau khi vừa từ ngạch tri huyện hạng nhì (huyện
de 2è classe) thăng lên ngạch tri huyện hạng nhứt (huyện de 1ère classe) hồi ba
tháng trước.
Thời Pháp thuộc, những công chức Nam Kỳ làm thơ ký lâu
năm có thể thi lên ngạch huyện (gồm hai hạng) qua hai kỳ thi rất gay go, gồm có
examen de culture générale để khảo
sát về văn hóa tổng quát, và concours
professionnel, để khảo sát về năng lực hành chánh. Không rõ phụ cấp của
ngài thế nào, nhưng với ngạch tri huyện hạng nhứt lúc ngồi quận Phú Quốc, hồi
đó thuộc tỉnh Châu Đốc, thì mức lương căn bản bấy giờ là 1.222 đồng.
Trong hơn hai mươi hòn đảo ở vịnh Thái Lan, Phú Quốc
là đảo lớn nhứt, dài non năm mươi cây số, với những cánh rừng nguyên sinh xanh
ngút ngàn và trên chín mươi ngọn núi chập chùng. Cảnh sắc thiên nhiên giữa biển
xanh ấy như thể chốn Bồng Lai, toát lên vẻ u linh huyền hoặc gọi mời người
phương xa chân ướt chân ráo đặt chân lên đảo.
Bởi vậy, sau vài ngày sắp xếp công việc ở quận đường
xong xuôi, nhân sáng Chủ Nhựt, ngài Ngô gọi vài người lính trong dinh quận đưa
ngài đi thăm núi Dương Đông cho biết.
Vầng dương vừa ló dạng, buổi sớm mai mát lạnh với
từng cơn gió biển trong lành, cả nhóm hăng hái lên đường. Lòng khoan khoái lâng
lâng, mọi người trèo lên núi, men theo những lối mòn ẩn trong lùm cây bụi cỏ
còn ướt sương đêm. Lũ chim rừng sao mà dạn dĩ, cứ ríu rít bay vờn quanh ngài và
mấy kẻ đồng hành, dường như chúng linh cảm có tình thân thiện ở những người
khách không mời.
Thấy vậy, có người lính động tâm, chực ra tay túm lấy
một cánh chim ở sát bên anh ta. Ngài Ngô liền cản, ôn tồn mà dứt khoát:
- Ấy chớ! Nó có tổ cũng như mình có gia đình vậy. Bắt
nó, hại chết nó, cả tổ nó đau buồn. Biết đâu nó còn phải nuôi chim non. Thất
đức lắm!
Đi thêm một đỗi đường núi thì ngài ra dấu cho mấy
người lính dừng lại. Mọi người im lặng, chăm chú nhìn. Ai đó đã giăng bẫy và
trong đêm qua một chú nai tơ rủi ro bị kẹp chân đang nằm chịu trận chờ thợ săn
đến bắt. Con nai xinh xắn dễ thương mở tròn đôi mắt đen nhánh như hai hột nhãn
nhìn ngài Ngô, không có vẻ gì hoảng hốt.
Thấy ngài Ngô lặng thinh nhìn con nai, dường như trầm
ngâm điều chi, một người lính lớn tuổi tới gần, dè dặt nói:
- Bữa nay quan lớn mới xuất hành mà gặp cảnh này,
chắc là điềm không tốt. Hay là mời quan lớn trở về.
Ngài Ngô giơ bàn tay lên như làm hiệu ngăn lại và
điềm đạm nói:
- Không xấu đâu, là điềm lành đó!
Mấy người lính ngạc nhiên nhưng giữ lễ, không dám
hỏi. Biết vậy, ngài Ngô thong thả giải thích:
- Con nai chữ Nho kêu là lộc 鹿 (bộ lộc 鹿). Mà lộc này đồng âm với chữ lộc
祿 (bộ thị 示) là lợi lộc, bổng lộc. Nếu ai đang có lòng cầu danh cầu lợi mà gặp
cảnh này thì đúng là điềm rất xấu, đại hung. Sách Luận Ngữ nói: Nhân giả nhạo sơn. Nghĩa là người có
lòng nhân vui chơi chốn núi non. Còn tôi du sơn ngoạn cảnh cốt cho lòng được thanh
thản, khinh khoái mà tình cờ thấy sự này thì lại là điềm lành, đại cát. Có lẽ
các vị Thần Thánh khuất mày khuất mặt trấn giữ núi này muốn nhắn nhủ rằng làm
quan như tôi mà mê say chạy theo lợi lộc thì sẽ sa bẫy phàm trần cũng như con
nai này vì mải lo kiếm ăn mà mắc nạn.
Ngài Ngô nhờ một anh lính thận trọng gỡ bẫy ra để giải
thoát cho con nai. Con vật như có tánh linh, thấy anh lính bước tới gần mà
không hề vùng vẫy. Rút chân ra khỏi bẫy rồi nó cứ từ từ bước chớ không phóng
chạy. Vừa đi vào rừng nó vừa ngoái đầu nhìn ngài Ngô.
Ngài Ngô móc túi lấy tiền ra và tìm đoạn dây rừng
gần đó để tự tay cột chặt số tiền vô bẫy. Vừa cột ngài vừa nói:
- Đây là trả tiền đền con nai.
Cả đoàn tiếp tục cuộc đăng sơn đến trưa thì đặt
chân tới trước một cửa động, bầu khí chung quanh mát mẻ thật dễ chịu. Cả đoàn
dừng lại đó, mặc tình ngắm xem phong cảnh. Sau đó ngài Ngô và mấy người lính
đồng hành lần theo đường cũ xuống núi, trở về dinh quận.
Huệ
Khải
► Quý đạo hữu gần xa muốn nhận các kinh sách do Chương
Trình Chung Tay Ấn Tống Kinh Sách Đại Đạo xuất bản, được gởi biếu qua bưu điện,
xin vui lòng gởi e-mail về: daidaovanuyen@gmail.com
Và xin quý đạo hữu hoan hỷ trả giúp cước phí cho bưu điện ngay khi nhận được sách biếu.
Và xin quý đạo hữu hoan hỷ trả giúp cước phí cho bưu điện ngay khi nhận được sách biếu.
Ban Ấn Tống trân trọng cảm ơn quý đạo hữu.
