CHUYỆN CHÉP Ở BỆNH VIỆN
Ông bạn đồng nghiệp mời anh ngồi xuống cái ghế nhựa kê sát bên giường rồi nhăn mặt:
- Tôi đã cố giấu nhưng cũng không tránh khỏi
làm phiền mọi người phải mất công ghé thăm.
Bạn anh nằm đây đã vài hôm, chung với ba người
nữa. Phòng dịch vụ, trả giá cao nên tiện nghi hơn và dễ chịu hơn. Thấy anh đảo
mắt nhìn quanh, bạn nói như phân trần:
- Mấy cháu cứ khăng khăng buộc tôi nằm ở đây. Rất
tốn kém, tôi ngại lắm. So với đồng lương giáo chức ba cọc ba đồng của bọn mình
thì quá sức!
Anh cười:
- Các cháu có khả năng chi trả và muốn được
báo hiếu, anh chớ nên phụ lòng.
Bên cạnh gối bạn anh là cuốn sách đọc dở, để
mở, nằm úp xuống nệm, phơi bày trọn bìa mặt và bìa lưng: The Analects of
Confucius. Bạn vốn là mọt sách. Anh trêu:
- Không có cái gì dễ đọc hơn sao? Đang bệnh
mà!
- Tôi thích Luận Ngữ. Nhưng chuộng bản
dịch của học giả phương Tây, nó dễ hiểu hơn cổ văn Trung Hoa. Vả lại, cũng để
trau giồi thêm tí tiếng Anh. Nhiều khi mình thấy họ dịch rất lạ. Không dám nghĩ
rằng dịch sai, đành cố suy gẫm và cuối cùng thì vỡ ra họ dịch tới cái thần của
Khổng học.
Anh lắc đầu, cười:
- Tôi chịu bác. Chia sẻ thằng em chút kinh
nghiệm đi.
- Ai chả biết Ngũ Đức của Khổng là Nhân,
Nghĩa, Lễ, Trí, Tín. Họ dịch Nhân là Benevolence thì tôi hiểu, nhưng
dịch Tín là Sincerity thì tôi cứ thắc mắc mãi. Tín là tin, còn Sincerity
là thành thật, sao lại xa nghĩa đến thế? Tôi tra nhiều sách khác nhau, thấy đều
dịch cùng một kiểu.
- Thiên hạ há chẳng bảo Dịch là diệt
đấy ư?
- Đã đành Traduttore, traditore; nhưng ở đây té ra chẳng phản hay diệt chi hết! Anh thấy đó, Nhân đứng đầu Ngũ
Đức như là một khởi phát. Nếu con người không có lòng Nhân thì họ chẳng cần
quan tâm tu dưỡng để rèn luyện cho mình Nghĩa, Lễ, Trí. Tức là học làm Người.
Nhưng làm Người thì khó, làm chó thì dễ. Muốn rèn luyện để trở nên người hiền
đức gian nan trắc trở lắm. Vì anh phải luôn đấu tranh để đi ngược lại bản năng
ích kỷ và dục vọng cá nhân. Có kẻ chỉ học làm Người được một chốc
rồi buông xuôi, bại trận, thành ngợm. Thế nên Ngũ Đức phải đặt Tín đứng dưới
cùng để làm nền tảng cho việc rèn luyện nhân cách. Tín theo Khổng không phải là
tin như cách ta hiểu. Tín là trước sau như một, chẳng đổi dạ thay lòng. Đó là Chí
Thành, tức là Sincerity.
Bạn anh thở
dài, nói tiếp:
- Anh thấy đó,
các nhà chính trị trên thế giới đều lớn tiếng hứa chăm lo lợi ích người nghèo,
đó là Nhân. Nhưng chính sách thi hành hầu như ngược lại 180 độ! Tại sao vậy? Có
lẽ họ thiếu chữ Tín, tức là thiếu cái lòng Chí Thành thương dân, thương những
người còng lưng đóng thuế cho họ huênh hoang những lời nhân nghĩa.
HUỆ KHẢI
09-01-2008
CGvDT số 1640, ngày 11-01-2008
► Quý đạo hữu gần xa muốn nhận các kinh sách do Chương
Trình Chung Tay Ấn Tống Kinh Sách Đại Đạo xuất bản, được gởi biếu qua bưu điện,
xin vui lòng gởi e-mail về: daidaovanuyen@gmail.com
Và xin quý đạo hữu hoan hỷ trả giúp cước phí cho bưu điện ngay khi nhận được sách biếu.
Và xin quý đạo hữu hoan hỷ trả giúp cước phí cho bưu điện ngay khi nhận được sách biếu.
Ban Ấn Tống trân trọng cảm ơn quý
đạo hữu.
