CON CÁ TUỔI THƠ
Thế nên
người quân tử
thận trọng khi ở một mình.
Cố quân tử thận kỳ độc
dã.
故君子慎其獨也
Trung Dung
*
Đây là chuyện tôi nghe:
Trên tờ báo Minneapolis Star Tribune ở Mỹ có lần đã
đăng bài viết “Catch of a Lifetime” (Con
cá nhớ đời) của James P. Lenfestey, kể lại một lần đi câu khi tác giả mười một
tuổi.
Cha James có mái nhà nhỏ trên đảo giữa một hồ ở bang New Hampshire
Cha cậu nhìn đồng hồ. Mười giờ đêm. Còn hai giờ nữa lệnh cấm
câu cá vược mới hết hiệu lực. Ông nhìn con cá rồi nhìn con trai, và bảo:
- Thả xuống hồ đi con.
Cậu bật khóc:
- Cha!
- Con sẽ câu được nhiều cá khác.
Cậu nhìn quanh, đêm tối vắng ngắt. Không ai chứng kiến để
biết con cá vược của cậu là phi pháp. Nhưng giọng nói cương quyết của cha buộc
cậu phải miễn cưỡng gỡ lưỡi câu và tiếc nuối thả con cá xuống hồ. Con cá quẫy
mình thật mạnh rồi lặn mất. Cậu buồn rười rượi vì biết sẽ không còn dịp may nào
câu được con cá lớn như vậy nữa.
Ba mươi bốn năm sau, James là một kiến trúc sư thành đạt ở
thành phố New York
Đúng như linh tính năm xưa, từ lần ấy về sau chưa bao giờ
James câu được con cá nào lớn y như thế. Tuy nhiên, hình ảnh con cá đó cứ mãi
tươi nguyên trong trí James. Mỗi khi ông giáp mặt với vấn nạn đạo đức, phải lựa
chọn giữa đúng và sai, thì y như rằng con cá ấy lại hiện ra.
Nhà văn Mark Twain (Mỹ, 1835-1910) từng bảo:
“Bài học luân lý bền bỉ
nhất không đến từ sách vở giáo điều, mà từ sự nếm mùi, trải nghiệm.” (The most permanent lessons in morals are those
which come, not of booky teaching, but of experience.)
Trường hợp của James có lẽ đã minh chứng cho câu nói thâm
thúy đó. Cha James đã dạy con bài học đạo đức một cách giản dị mà cụ thể.
Điều khó khăn nhất là khi ta ở một mình, dẫu không ai chứng
kiến, ta vẫn hành xử đúng đạo lý.
HUỆ KHẢI
05-7-2009
CGvDT
số 1719, ngày 07-8-2009
► Quý đạo hữu gần xa muốn nhận các kinh sách do Chương Trình Chung Tay Ấn Tống Kinh Sách Đại Đạo xuất bản, được gởi biếu qua bưu điện, xin vui lòng gởi e-mail về: daidaovanuyen@gmail.com
Và xin quý đạo hữu hoan hỷ trả giúp cước phí cho bưu điện ngay khi nhận được sách biếu.
Ban Ấn Tống trân trọng cảm ơn quý
đạo hữu.
