2. ĐỪNG HỦY HOẠI
BỮA ĂN GIA ĐÌNH CHÚNG TA
HUỆ
KHẢI (Như Hoa Nở Muộn. Hà Nội: Nxb Hồng Đức, 2019)
1. Trong
buổi tiếp kiến chung hôm Thứ Tư 11-11-2015 tại quảng trường Thánh Phê-rô, Đức
Giáo Hoàng Phan-xi-cô giảng về mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình quanh
bàn ăn. Ngài bảo:
Hôm nay, chúng ta
sẽ suy tư về một phẩm chất tiêu biểu của đời sống gia đình và chúng ta học phẩm
chất đó ngay từ những giai đoạn đầu đời. Nói cách khác, ăn uống vui vẻ với nhau
là thái độ chia sẻ những gì chúng ta có trong cuộc sống, và chúng ta hạnh phúc
khi làm như thế.
Chia sẻ, biết
cách chia sẻ, là một đức tính quý báu. Biểu
tượng, hình tượng của nó là bàn ăn gia đình. Vì vậy, không phải chỉ là thức ăn, mà còn là cảm xúc, các mẩu chuyện,
và tin tức. Cử chỉ chia sẻ bữa ăn là một trải nghiệm chủ yếu. Khi có một buổi lễ, sinh nhật, kỷ niệm hằng
năm, thì gia đình quây quần quanh bàn ăn. Trong một số nền văn hóa, người ta có tập tục như vậy những lúc gặp đau
thương, để gần gũi với ai đó vừa mất đi một người thân yêu.
Ăn uống vui vẻ
với nhau là một nhiệt kế chính xác đo lường mức độ lành mạnh của các mối quan
hệ.
Nếu gặp vấn đề gì khó khăn, nếu đang giấu
kín một vết thương lòng, thì chúng ta có thể thổ lộ tất tần tật trong bữa ăn
gia đình.
Một gia đình mà mọi người hiếm khi ngồi ăn chung với nhau, hoặc
giả có cùng ngồi quanh bàn ăn thì chẳng ai mở miệng trò chuyện với ai, bởi lẽ
họ còn đang bận dán mắt vào màn ảnh truyền hình, hoặc đang mê mải với điện
thoại thông minh, thế thì gia đình đó không còn đúng nghĩa là một gia đình nữa. Khi ngồi tại bàn ăn mà con cái cứ dán mắt
vào máy tính hay điện thoại thông minh và không lắng nghe người khác, thì đó
không phải là gia đình nữa, mà là
một nhà hưu dưỡng.
2. Đối với Ki-tô hữu,
bữa ăn gia đình không chỉ là dịp cùng ngồi ăn chung với nhau; do đó, Đức Phan-xi-cô
nhấn mạnh tới bí tích thánh thể:
Ki-tô Giáo có một
ơn gọi đặc biệt cho bữa ăn uống vui vẻ, và mọi người đều biết điều này. Chúa
Giê-su luôn luôn để lời dạy dỗ các tông đồ trong lúc thầy trò đang cùng ăn với
nhau. Lắm khi Chúa mô tả Nước Trời như một đại yến hoan hỷ.([1]) Chúa Giê-su cũng chọn thời gian đang dùng bữa để truyền
trao cho các tông đồ những chứng từ tâm linh. Chúa đã làm như thế trong bữa ăn
tối sau cùng, và bữa tiệc ly ấy nhắc nhở chúng ta nhớ mãi đức hy sinh của Chúa:
Thịt và máu của Chúa là quà tặng cho chúng ta để làm thức ăn thức uống cứu độ
chúng ta, dưỡng nuôi tình yêu thương chân thật và bất diệt.
Chúng ta quả thật có thể nói rằng mọi người trong gia
đình có mặt ở nhà khi nào họ có mặt bên bàn ăn. Trong thời đại mà con người quá
chú ý đến bản thân mình và có quá nhiều bức tường ngăn cách, thì bữa ăn vui vẻ
với nhau hãy bắt đầu từ trong gia đình và phát triển trong bí tích thánh thể,
đó là điều cốt yếu.
Bí tích thánh thể và các gia đình được dưỡng nuôi bằng bí
tích thánh thể có thể chiến thắng thái độ khép kín và bắc những nhịp cầu thân
thiện, bác ái. Bí tích thánh thể của Giáo Hội của các gia đình [Ki-tô hữu] là
một trường học dung chứa con người và nó không sợ đối thoại. Không một ai nhỏ
bé, yếu đuối, thiếu chở che, bị thương tích, đang thất vọng, tuyệt vọng, và bị
từ bỏ mà lại không được dưỡng nuôi, che chở và tiếp đón trong các bữa ăn vui vẻ
mang ý nghĩa bí tích thánh thể của các gia đình [Ki-tô hữu].
3.
Làm sao bảo vệ bữa ăn gia đình, không đánh mất ý nghĩa thiêng liêng của nó? Đức
Phan-xi-cô giảng giải:
Nhiều bối cảnh xã hội ngày nay đặt để những
chướng ngại không cho những người cùng gia đình được ngồi ăn vui vẻ bên nhau. Quả
thật, mọi chuyện thời nay chẳng dễ dàng gì. Chúng ta phải tìm ra phương cách để phục hồi bữa ăn gia đình. Khi ngồi
tại bàn ăn, chúng ta trò chuyện, lắng nghe, và đừng im lời lặng tiếng, bởi nó
không phải là sự thinh lặng của người tu, mà là sự thinh lặng ích kỷ, gây ra do
điện thoại thông minh và truyền hình. Bữa ăn vui vẻ bên nhau cần được phục hồi,
dẫu vẫn phải thích nghi với thời đại.
Đức Phan-xi-cô
không quên “điểm danh” một nền kinh tế thương mại thúc đẩy con người tiêu dùng
bất hợp lý:
Bữa ăn vui vẻ dường như đã trở thành một thứ
có thể mua và bán, nhưng không phải thế. Thức ăn không phải lúc nào cũng là
biểu tượng cho sự phân phối hàng hóa công bằng, có thể cung cấp cho những người
không có miếng ăn và không có cả tình yêu thương. Các nước giàu có xu hướng
tiêu dùng thực phẩm quá mức lại còn tô son trát phấn cho sự thái quá đó. Chuyện
vô lý này khiến cho chúng ta không chú ý tới cơn đói khát thật sự của thân xác
và linh hồn. Khi thiếu vắng bữa ăn vui vẻ với nhau, thì sự ích kỷ ngẩng cao đầu, mỗi
cá nhân chỉ nghĩ về chính mình.
4. Trớ trêu là người có
điều kiện vật chất không thể ngồi ăn chung với nhau trong lúc rất nhiều người phải
chịu đói khát. Đức Phan-xi-cô nói:
Các quảng cáo thương mại đã thu gọn bữa ăn
lại chỉ còn là những thức ăn nhanh vô bổ và những món ngọt ham thích. Trong khi
đó, quá nhiều anh chị em chúng ta không được ngồi vào bàn ăn. Thật đáng xấu hổ!
Kết thúc bài giảng, Đức
Phan-xi-cô nói:
Trong bối cảnh đó, sự liên kết sâu sắc và tích cực của
các gia đình Ki-tô hữu nâng đỡ và bao dung những nỗi khó khăn cũng như những
niềm hoan hỷ trong đời sống hằng ngày thông qua tính năng động của lòng hiếu
khách,([2]) đồng hành với ơn sủng
của bí tích thánh thể vốn có thể tạo nên một sự hiệp thông luôn luôn mới mẻ, bao
gồm sức mạnh và đem lại ơn cứu độ.
Đây là cách mà gia đình Ki-tô hữu có thể cho thấy các
triển vọng thực sự của gia đình mình, những triển vọng của Mẹ Giáo Hội, của tất
cả nhân loại, của tất cả những người bị bỏ rơi, bị loại trừ và tất cả mọi dân
tộc. Chúng ta hãy cầu nguyện cho bữa ăn gia đình vui vẻ này được tăng trưởng
trong thời gian đầy ơn phước của Năm Thánh Lòng Thương Xót đang đến gần.([3])
HUỆ KHẢI
Nhiêu Lộc, 02-12-2015
Tuần
san CGvDT, số 2035, từ 04 đến 10-12-2015
([2]) Hiếu khách tức là vui vẻ mời người khác ăn uống.
Mới vừa trước đó, Đức Phan-xi-cô nhắc tới “quá nhiều anh chị em chúng ta không được ngồi vào bàn ăn”.
Có lẽ ngài ngụ ý nhắn nhủ lời Chúa (Mát-thêu 25:35): Vì xưa Ta đói, các ngươi đã cho ăn; Ta khát, các ngươi đã cho uống; Ta
là khách lạ, các ngươi đã tiếp rước. Như vậy, từ bữa ăn gia đình san sẻ
tình thương với người thân thích, phải chăng còn cần biết mở rộng thành bữa ăn
bác ái với những số phận hẩm hiu?
