2. NƠI NÀO THƯƠNG YÊU
THÌ CÓ THẦY
Ở thành phố nọ có người thợ sửa giày tên là Mác-tin.
Ông có căn phòng nhỏ xíu trong một tầng hầm, với ô cửa sổ duy nhứt nhìn ra mặt
đường. Qua đó chỉ có thể thấy chân những người đi ngang, tuy nhiên Mác-tin nhận
biết khách bộ hành nhờ giày họ mang. Ông sống nơi đó đã lâu và quen nhiều
người. Hiếm đôi giày nào trong xóm chưa từng một hai lần qua tay ông, thế nên
ông thường bắt gặp công việc mình đã làm qua ô cửa sổ. Đôi thì thay đế, đôi thì
vá lại, đôi thì khâu chỉ, và có đôi ông còn thay nguyên cả lớp da phủ bên trên.
Ông có nhiều việc làm vì khéo tay, dùng vật liệu tốt, không chặt chém, đáng tin
cậy. Nếu có thể làm xong vào ngày khách cần ông mới nhận hàng; bằng không, ông
nói thật chứ chẳng hứa hão; bởi vậy ông có tiếng tăm và chưa hề thiếu việc.
Mác-tin lúc nào cũng là người tốt; nhưng về già ông
bắt đầu suy nghĩ về linh hồn nhiều hơn và xích lại gần Thượng Đế hơn. Trong lúc
ông vẫn còn làm công cho chủ, chưa tách ra riêng, thì vợ ông qua đời, bỏ lại
một bé trai lên ba. Mấy đứa con trước chẳng nuôi được, đều vắn số lúc còn là ấu
nhi. Thoạt đầu Mác-tin nghĩ tới việc gởi con trai bé bỏng cho em gái ở quê
nuôi, nhưng thấy xót xa cảnh chia lìa, ông nghĩ: “Để thằng bé phải lớn lên ở
chỗ lạ nhà lạ cửa thì chẳng hay ho gì; mình nuôi nó thôi.”
Mác-tin nghỉ làm cho
chủ và đi thuê chỗ trọ sống với con thơ. Nhưng ông bạc phước về đường con cái.
Ngay khi con trai tới tuổi có thể đỡ đần cho ông để ông có được niềm vui, thì
cậu ngã bệnh và qua đời sau một tuần nằm sốt hầm hập.
Mác-tin chôn con, và
tuyệt vọng đến nỗi phải buông lời oán trời trách đất. Trong nỗi buồn đau ông cứ
than thở cớ sao Thượng Đế lại bắt đi đứa con yêu dấu, đứa con độc nhứt của ông,
trong lúc cha nó già rồi mà còn sống. Sau đó Mác-tin không màng đi lễ nhà thờ
nữa.
Một hôm có ông lão sau tám năm hành hương xa xứ, nay
trở về quê và tiện đường ghé thăm Mác-tin là người cùng làng. Mác-tin mở lòng kể ông lão nghe nỗi bất hạnh đời mình:
- Ông ơi, tôi thậm chí không còn muốn sống nữa. Tất
cả những gì tôi cầu xin Thượng Đế là được chết quách cho xong. Bây giờ tôi hết
còn hy vọng trên đời này.
Ông lão khuyên:
- Mác-tin, ông không được quyền nói những điều như
thế. Chúng ta không thể phán xét cách thức của Thượng Đế. Không phải lý trí
chúng ta mà ý Trời mới định đoạt. Nếu Thượng Đế muốn con trai ông chết mà ông
lại sống, thì ắt như thế là tốt nhất. Ông tuyệt vọng, bởi lẽ ông muốn sống cho
hạnh phúc riêng ông.
Mác-tin hỏi:
- Vậy tôi nên sống cho ai khác?
Ông lão đáp:
- Sống cho Thượng Đế, Mác-tin à. Ngài ban cho ông
cuộc đời, nên ông phải sống cho Ngài. Khi đã biết phải sống cho Ngài, ông sẽ
hết còn bi thương nữa, và mọi chuyện sẽ thấy dễ dàng với ông.
Mác-tin lặng thinh một hồi rồi hỏi:
- Nhưng sống cho Thượng Đế cách nào?
Ông lão đáp:
- Thầy Giê-su đã bày cho chúng ta cách sống cho
Thượng Đế. Ông biết đọc không? Vậy hãy mua Phúc Âm mà đọc. Trong kinh ông sẽ
thấy Thượng Đế muốn ông sống ra sao. Trong đó ông có tất cả.
Lời nói của ông lão lắng sâu vào lòng Mác-tin. Ngay
hôm ấy ông đi mua cho mình một quyển Kinh Thánh in chữ to, và khởi sự đọc.
Thoạt đầu ông chỉ có ý đọc vào các ngày lễ, nhưng một
khi bắt đầu đọc, ông thấy lòng mình thanh thản đến nỗi ngày nào cũng đọc. Đôi
lúc mê mải đọc đến nỗi đèn cạn dầu, lụn tắt trước khi ông có thể tách mình ra
khỏi quyển kinh. Ông tiếp tục đọc hằng đêm, và càng đọc càng hiểu rõ Thượng Đế
yêu cầu ông điều gì, ông có thể sống cho Ngài ra sao. Tâm hồn ông càng lúc càng
nhẹ tênh. Trước kia, khi vào giường ngủ ông thường nằm với cõi lòng nặng trĩu,
rên rỉ vì thương nhớ con trai; nhưng giờ đây ông chỉ nhắc đi nhắc lại: “Ôi,
vinh diệu, vinh diệu, lạy Thầy! Ý Thầy được nên!”
Kể từ lúc ấy cuộc đời Mác-tin hoàn toàn thay đổi. Hồi
trước, vào những ngày lễ ông thường ra quán uống trà và thậm chí không từ khước
một hai ly rượu trắng. Có lúc, sau khi nhấm nháp tí rượu với bạn, ông ra về,
không say nhưng lâng lâng, và hay thốt những lời dại dột như lớn tiếng với ai
đó, trêu ghẹo họ. Giờ đây, tất cả những điều ấy đều rời khỏi ông. Đời ông trở
nên an lạc. Buổi sáng ông ngồi làm việc, và khi xong công việc một ngày ông lấy
cây đèn dầu treo trên vách xuống, đặt lên bàn, tìm quyển kinh trên kệ, mở ra,
rồi ngồi đọc. Càng đọc càng thấm thía, càng cảm thấy cõi lòng trong trẻo, sướng
vui hơn.
[Còn tiếp]
LEV TOLSTOY (Mạc Tư Khoa,1885)
HUỆ KHẢI (Nhiêu Lộc, 2019)
Trích NƠI NÀO THƯƠNG YÊU THÌ CÓ THẦY. Hà Nội: Nxb Hồng Đức, 2019.
Quyển 128 trong tủ sách VĂN HỌC ĐẠI ĐẠO
Chương Trình Chung Tay Ấn Tống Kinh Sách
Đại Đạo thực hiện (2.000 bản in)
