32. Một phỏng vấn
tuyển dụng khác thường
Đời
thường xem giới kinh doanh là những người thực dụng, chỉ ưu tiên nghĩ đến tài
lợi. Nhưng Scott Johnson nghĩ khác, cho rằng: “Biết quan tâm chăm sóc là một lợi thế kinh doanh mạnh mẽ.” ([1]) Như thế, giới làm ăn buôn
bán còn phải biết đến cái tình. Có cái tình thì công việc dẫu mang tính chất
đặc thù thế nào chăng nữa người ta vẫn giữ được cái tâm khi thi hành nhiệm vụ
chứ không để lề thói công việc biến mình trở thành kẻ vô cảm.
Trong
tuyển dụng nhân sự, phỏng vấn để đánh giá người xin việc là một bước quan trọng
không thể bỏ qua. Bằng biện pháp phỏng vấn, nơi tuyển dụng sẽ có cơ sở để thẩm
định trí thông minh, sự khéo léo, tài năng lẫn tiềm năng của người xin việc, và
từ đó sẽ đi đến quyết định thu nhận vào làm hay từ chối. Nếu được tiến hành
đúng phương pháp, phỏng vấn tuyển dụng chính là công cụ hữu hiệu để tìm được
đúng người cho đúng việc, tiền đề của các thành quả sau này.
Chính
vì thế tại nhiều cơ quan, tổ chức và công ty ở nhiều nước, người ta soạn hẳn
những quy tắc, điều lệ hướng dẫn thủ tục phỏng vấn. Các chuyên gia tâm lý xã
hội học còn khuyến cáo nhà tuyển dụng phải loại trừ những câu hỏi quá riêng tư
hoặc không liên quan đến công việc, nhất là những câu hỏi mang tính cách phân
biệt nam nữ, kỳ thị tôn giáo, chủng tộc, v.v…
Nói
khác đi, người phụ trách phỏng vấn tuyển dụng không thể ngẫu hứng tùy tiện, mà
phải chuẩn bị kỹ càng trên cơ sở nghiệp vụ chuyên môn. Cuộc phỏng vấn có thể
chỉ vỏn vẹn khoảng mười lăm phút, hoặc kéo dài hàng giờ. Có khi người xin việc
chỉ tiếp xúc một người phỏng vấn, có khi là một nhóm nhiều người. Chắc chắn
phỏng vấn không phải là cơ hội vui chơi thoải mái cho cả người xin việc lẫn
người xét tuyển.
Mike
Teeley là một diễn giả chuyên nghiệp, kiêm nghề tư vấn. Ngoài ra ông còn viết sách,
mở các cuộc hội thảo chuyên đề để huấn luyện cung cách phục vụ khách hàng, lãnh
đạo doanh nghiệp… Trước khi con người thành đạt này tạo nên tên tuổi trên nước
Mỹ, ông từng ở vào vị thế người xin việc, nghĩa là phải ngồi trước mặt nhà
tuyển dụng để được phỏng vấn, và đã trải nghiệm một cuộc phỏng vấn khác thường
mà không bao giờ ông muốn quên.
Thuở
ấy Teeley xin làm việc tại một hãng bảo hiểm lớn và được một viên quản lý cao
cấp là Bruce phỏng vấn. Teeley thành thật giãi bày nguyên nhân chính yếu khiến
ông muốn làm việc cho hãng: Sau hai mươi sáu năm chung sống, vợ ông vừa qua đời
vì bệnh tim. Ông cần tìm được việc làm ở Boston
Mặc
dù Teeley vẫn có thể tâm sự thêm một chút nữa về cảnh gà trống nuôi con, nhưng
Bruce chỉ lịch sự tỏ thái độ thông cảm và tôn trọng, rồi khéo léo chuyển câu
hỏi sang đề mục khác để khỏi đi sâu vào chuyện gia đình riêng tư của người xin
việc.
Sau
khi kết thúc vòng phỏng vấn kế tiếp, ngoài dự liệu của Teeley, ông được Bruce
mời đi ăn trưa cùng với các viên quản lý đồng sự. Xong bữa Bruce lại rủ Teeley
bách bộ một đỗi. Dọc đường Bruce thổ lộ rằng vợ ông cũng qua đời sau hai mươi
năm chung sống, để lại cho ông ba mặt con.
Teeley
cảm nhận sâu sắc cái cách Bruce chia sẻ với ông nỗi đau khi người thương yêu
nhất của mình vừa ra đi. Nỗi đau ấy quả thật khó mà san sẻ nếu như không cùng
cảnh ngộ.
Cuối
cùng Bruce trao Teeley danh thiếp, không quên ghi lại số điện thoại nhà riêng,
và dặn dò trong trường hợp Teeley cần giúp đỡ, hoặc chỉ muốn có người để trò
chuyện, thì cứ gọi dây nói, đừng ngại ngần chi hết. Bất kể sau này Teeley có
được nhận việc làm ở hãng bảo hiểm hay không, hễ Teeley cần giúp đỡ thì Bruce
sẽ có mặt.
Hôm
ấy, khi siết chặt tay nhau từ biệt, Teeley không nghĩ rằng hai người sẽ có dịp
gặp lại. Nhưng Teeley không bao giờ quên được tình cảm chân thành của Bruce.
Một buổi phỏng vấn tuyển dụng với quy trình nghiệp vụ đã chuẩn hóa gần như
thành công thức thì thường khó tránh khỏi khô khan, lạnh lùng và căng thẳng.
Thế mà Bruce đã chuyển đổi buổi phỏng vấn ấy trở thành một cơ hội tâm tình,
chia sẻ và đồng cảm, đúng vào lúc Teeley đang vác trên vai một trong những gánh
nặng muôn thuở của kiếp người.
Cái
tâm của Bruce khiến chúng ta liên tưởng tới lời Đức Quan Âm Bồ Tát giáng cơ dạy
tại Trúc Lâm Thiền Điện (Vĩnh Long) ngày 14-11-1973:
“Đời đạo vẫn một không
hai, và cõi vô hình hữu hình cũng như thế, mọi việc đều do một cái tâm mà
thôi.”
Bổ túc 10-4-2017
Huệ Khải
