MỘT
NGƯỜI CHA
Giáo
sư DAVID TAKAYOSHI SUZUKI (sinh năm
1936) là nhà môi trường học tên tuổi thế giới, chủ nhiệm một chương trình về
môi trường thiên nhiên của đài phát thanh Canada
*
Vào những năm 1950, tôi là học sinh giỏi cuối
bậc trung học ở thành phố London (Tây Nam tỉnh Ontario ,
Canada
Tôi thưa chuyện lại, cha hỏi: “Sao con từ
khước?”
“Con
chẳng có cách gì thắng cử.”
Nhìn tôi,
cha bảo: “Nếu con đi qua cuộc đời này mà lúc nào cũng sợ thất bại thì con sẽ
chẳng làm chi được. Đâu có gì hổ thẹn khi con thử sức để rồi thua
cuộc, bởi lẽ ở đời luôn luôn có nhiều người giỏi giắn hơn con mà.”
Thế là tôi ra tranh cử. Tôi nhờ mấy chị
em ruột cùng với anh em bà con phụ giúp. Họ viết các khẩu hiệu cổ động trên mọi
tấm bảng đen và gắn một biểu tượng trên mui xe cha tôi rồi lái đi lòng vòng
khắp nơi. Trước cuộc bầu cử một ngày, các ứng cử viên phải đăng đàn diễn
thuyết. Tôi chẳng chút lo âu, hồi hộp và đã nói chuyện say sưa, hùng biện. Kết
quả, tôi được nhiều phiếu hơn số phiếu của các ứng cử viên khác gộp lại.
Thói thường, bọn trẻ mới vừa kiếm được tí
tẹo kiến thức ở trường trung học thì đã vội cho rằng cha mẹ chúng chẳng hiểu
biết gì hết. Chẳng hạn, có hôm cha kể: “Cha đã quan sát mấy con ong bắp cày (wasps). Các con ký sinh trùng bám vào
chúng trông như là tôm hùm.” Miệng tôi thốt “Chà, hay thật à!” mà bụng lại
nghĩ: Rõ ngớ ngẩn, cha mà biết gì!
Nhiều năm sau, tôi theo một khóa sinh
thái học (ecology). Đọc sách, tôi mới
té ra có những con ký sinh trùng tên là pseudoscorpions
nhìn hao hao tôm hùm. Quả là cha nói rất chính xác và tôi nhận ra cha là một
người quan sát thiên nhiên rất đỗi tài tình, sắc sảo. Tôi cũng nhận ra mình ngu
ngốc biết bao.
Vẫn còn có thêm nhiều điều tôi học được ở
cha. Mười sáu tuổi, tôi qua Mỹ theo học trường Amherst
College ở bang Massachusetts
Đang học năm thứ hai, tôi được thư bạn
gái cho biết có chàng trai khác. Tâm hồn điên đảo, tôi đón xe quá giang về
Toronto (tỉnh Ontario, Canada) và cố gắng giữ lại người yêu, nhưng cô nàng trót
mê mệt người ta mất rồi.
Cõi lòng tan nát, tôi áo não trở lại
trường. Đến giữa khóa học, thứ hạng tuột dốc, tôi điện thoại về nhà: “Cha à,
con có lẽ không giữ nổi học bổng nữa.”
Cha bảo: “Cha sẽ làm bất kỳ cái gì mà cha
làm được để giữ con lại nhà trường. Nhưng con phải nhìn vào mắt cha mà nói rằng
con đã tận lực.”
Thế là tôi ngồi xuống và vùi đầu vào sách
vở. Thứ hạng của tôi vọt lên và học bổng không vuột mất. Tôi là người đầu tiên
trong dòng họ Suzuki tốt nghiệp đại học.
Huệ Khải
23-11-2001
