ƯU TIÊN
MỘT CỦA TÔI
Thời
gian bố mẹ có được trẻ thơ bên cạnh sẽ trôi qua nhanh chóng đến không ngờ. Lúc
trẻ còn đang cần quấn quít bên bố mẹ, khao khát được làm bạn, để chơi đùa, trò
chuyện với bố mẹ, mà bố mẹ vì hoàn cảnh khó khăn riêng, hay vì lý do nào đó
không đánh giá hết tầm quan trọng của nhu cầu tình cảm thiêng liêng ấy, lỡ bỏ
qua mất những tháng ngày thần tiên kia, thì đây không chỉ là thiệt thòi cho con
trẻ mà còn là một phí phạm bố mẹ mãi mãi không sao chuộc lại được...
Bớt
được nhiều thời gian kiếm tiền để dành cho con trẻ, đó là một đầu tư vô hình
đem lại cho bố mẹ lợi nhuận tinh thần sẽ chẳng có gì sánh nổi.
Bằng
kinh nghiệm bản thân, BENJAMIN J. STEIN
(sinh năm 1944) đã sớm lãnh hội được chân lý vô giá này. Ông là nhà văn, luật
sư, diễn viên, nhà bình luận kinh tế và chánh trị. Ngoài ra, ông còn chuyên
trách viết diễn văn cho hai đời tổng thống Mỹ là Richard M. Nixon (1913-1994,
nhiệm kỳ 1969-1974) và Gerald R. Ford (1913-2006, nhiệm kỳ 1974-1977).
*
Chiều Chủ Nhật. Tôi và con trai ở dưới tầng hầm. Cháu
đang chơi với máy vi tính, còn tôi sắp xếp hồ sơ giấy tờ. Mấy phút sau, cháu
ngẩng lên nói: “Bố ơi, bày cho con cách xếp hồ sơ đi.”
Tôi hỏi: “Sao
vậy con? Có gì thích thú lắm đâu?”
Mới tám tuổi
đầu, cháu đáp: “Bởi vì lúc nào bố cũng sắp hồ sơ.”
Lát sau, khi
tôi và mẹ cháu đã sẵn sàng đi có chút việc, chị giữ trẻ vẫn chưa tới. Tôi nói:
“Chà, coi bộ Kailani muốn biến mất rồi nghen.”
Cháu ngước lên
khỏi mớ giấy má hồ sơ, đáp lại: “Đâu phải bố. Sao bố nói coi bộ muốn biến; chỉ
đã biến mất tiêu rồi mà.”
“Con sửa cách
dùng chữ của bố đúng lắm, con trai ạ. Con nói đúng đấy. Bây giờ mình biết tỏng
là chỉ đã biến mất tiêu rồi. Bố phục con sát đất.”
Cháu nói:
“Thôi mà bố, dù gì bố cũng là nhà văn mà.”
Tối đến, cháu
và tôi nằm bên nhau trên giường, cùng xem ti vi chiếu một phim tài liệu. Cháu
có hàng chục câu hỏi mà hầu hết tôi đều khó trả lời cho xuôi. Thế rồi, lẳng
lặng, cháu ngả đầu vào ngực tôi. Mươi phút sau cháu nói “Bố, con mệt rồi” và
ngủ thiếp trong lòng tôi, hơi thở nhẹ nhàng. Khoảnh khắc này, căn phòng này,
bỗng như bồng lai tiên cảnh với một thiên thần bé nhỏ.
Một chiều
xuân, cháu và tôi lang thang quanh thị trấn nhỏ Oxford
của bang Maryland
Trong phòng
ngủ khách sạn, sau khi nghe tôi kể về nhà
hùng biện, nhà văn kiêm chính khách Cicero
Hôm sau, tôi
chỉ cho cháu thấy lối xưa nẻo cũ tôi từng bước qua với chiếc cầu hẹp dành cho
người đi bộ. Tôi kể: “Bố và một thằng nhóc đã thụi nhau ở đây.”
Cháu nói: “Bố
à, con dám cá là bố đã tiêu diệt nó.”
“Không chắc
đâu con. Bố nghĩ rằng chẳng đứa nào thụi được đứa nào lấy một đấm.”
“Nhưng bố dũng
mãnh lắm kia mà.”
Tôi nhủ thầm:
“Đây là người duy nhất trên đời này nghĩ như vậy.” Tôi vỗ nhẹ mái đầu hoe vàng
của cháu, biết ơn con trẻ và Thượng
Đế.
Tôi là một ông
bố chẳng lấy gì tốt cho lắm, khi cháu bước vào cuộc đời vợ chồng tôi năm 1987. Thuở ấy tôi thường thấp thỏm lo sợ về công ăn việc làm. Tôi cũng thấy mình lơ
lảng như phần đông những ai làm bố khi cuộc sống xoay quanh một bà vợ với đứa
con thơ. Lòng không vui, thời giờ tôi dành cho con trai bé bỏng chẳng nhiều nhặn chi.
Nhưng khi con
trai tôi mười tám tháng tuổi, một buổi tối tôi đứng bên nôi, ru cháu, bảo:
“Chào con, con ngủ ngon.” Bằng cái giọng an ổn, cháu đáp: “Bố ngủ ngon.” Tôi
không dè rằng cháu biết nói. Cháu đã nói được trọn câu, với tiếng “bố” rất đỗi
trìu mến, ấm áp mà xét ra tôi chẳng đáng được hưởng. Xúc động, tôi ra khỏi
phòng cháu, và kể từ giây phút ấy đến nay, cháu mãi mãi đã trở thành ưu tiên
một của tôi.
Bố con tôi có
nhiều thời gian gần nhau. Vì thời gian làm việc của tôi dễ linh hoạt, hầu như
ngày nào tôi cũng đến trường đón cháu về. Tôi cho cháu làm bài ở nhà, rồi bắt
làm lại, nếu cần. Thường tôi lo bữa cơm tối và đọc truyện khi cháu vào giường
ngủ.
Thời gian đầu
tư cho cháu đã mang lại một thành công to tát cho tôi. Bố con tôi có một quan
hệ thương yêu chia sẻ khác thường. Chẳng hạn, thầy giáo dạy cháu ở lớp Ba bắt
học trò đọc một quyển sách về một nhân vật lịch sử, rồi ăn mặc giả làm nhân vật
ấy, và kể trước lớp về những thành tích, công trạng của vị ấy.
Hai cô bé đóng vai Amelia Earhart
(1898-1937). Tháng 5 năm 1932 bà người Mỹ này là phụ nữ đầu tiên một mình bay
qua Đại Tây Dương. Tháng 01 năm 1935, bà là người đầu tiên một mình bay từ đảo
Hawaii tới bang California. Trong lần bay vòng quanh thế giới năm 1937, cả phi
hành đoàn của bà rớt xuống Thái Bình Dương, mất tích.
Một chú nhỏ đóng vai Thomas Jefferson
(1743-1826), tổng thống thứ ba của nước Mỹ với hai nhiệm kỳ liên tiếp, tám năm
(1801-1809).
Con trai tôi chọn vai Richard M. Nixon,
thống thống thứ ba mươi bảy và là tổng thống đầu tiên của Mỹ phải từ chức năm
1974 vì vụ bê bối Watergate. Nhưng đó là vị tổng thống tôi có nhiệm vụ soạn
thảo giùm các diễn văn.
Lòng hân hoan
hãnh diện, tôi bảo: “Con à, bố rất cảm động vì việc này, nhưng các trẻ khác có
thể chế giễu con bởi lẽ nhiều người chẳng hề ưa thích gì Nixon đâu.”
“Thì họ sai
rồi. Nếu bố đã làm việc giúp ổng thì ắt hẳn ổng đã làm được những điều tốt.”
Cháu nói thế, khiến tôi chưa bao giờ sung sướng được như vậy.
Cháu cho rằng
tôi biết hết mọi điều. Có lần cháu hỏi: “Bố ơi, tại sao người Đức lại làm được
máy bay phản lực trước mình?” Cháu cũng cho rằng tôi làm được tất cả mọi
chuyện. Một bữa nọ chúng tôi trễ buổi đi xem phim, cháu nói: “Bố ơi, điện thoại
bảo người ta khoan chiếu, chờ mình tới rạp đã.” Mãi đến mới gần đây, lúc cháu
bị trầy đầu gối, cháu tin rằng tôi có thể chữa lành cho cháu bằng cách hôn lên
chỗ bị xước.
Tôi chú ý thấy
rằng khi tôi đón cháu ở trường, hay khi bố con tôi đi mua sắm vào buổi chiều
cuối tuần, hầu như tôi là ông bố duy nhất xuất hiện những nơi đó. Tất cả các
ông bố khác còn đang tối mắt tối mũi lo làm ăn và tôi cho rằng họ đang hái được
nhiều tiền hơn tôi.
Điều này đôi
lúc có khiến tôi ghen tỵ nhưng bao giờ cũng chỉ thoáng nhanh một vài giây. Tôi
cảm thấy hầu như tôi đã học hỏi được điều mà những người khác đã để vuột mất:
Nếu bạn là một người Mỹ làm việc cần cù, bạn thường có thể kiếm đủ tiền ăn tiền
ở. Tháng này nếu bạn chưa được cất nhắc lên chức vụ cao hơn, thì luôn luôn còn
có một cơ hội khác. Nhưng mấy năm trẻ ở giữa cái tuổi năm và mười lăm, khi con
bạn biết nói chuyện sõi sàng, biết nhận xét phân biệt, biết tỏ bày lòng trìu
mến vô biên, thì những năm tháng này trôi qua nhanh đến kinh ngạc.
Bạn có là tỷ
phú cũng chẳng thể biến cậu con mười sáu tuổi cộc cằn bẳn tính thành chàng trai
lúc nào cũng sát cánh với bạn, trọn vẹn tin yêu bạn. Chẳng một chức tước nào
trong công ty có thể thay thế được những giây phút con trai bạn ngả đầu vào
ngực bạn ngủ yên. Chẳng chiếc xe hơi đắt tiền nào, chiếc máy bay riêng nào có
thể đền bù nổi cho thời gian bạn xa cách con mình, lúc đứa trẻ từ một cậu bé
lớn lên thành một thanh niên trai tráng. Dành thời gian cho con, nào phải đâu
tôi đã bỏ qua những việc trọng đại trong đời. Dành được thời gian cho con, đó
mới chính là điều trọng đại.
Huệ
Khải
18-6-1997
Theo Benjamin J. Stein, My No. 1 Priority, 1996.
